El xoloitzcuintle, eyaziwa nangokuthi inja yama-Aztec noma i-Xolo nje, igqama ngakho ukubukeka okuyingqayizivele kanye nomlando wayo ocebile wamasiko. Lolu hlobo, oluvela eMexico, alwaziswa nje kuphela ngezici zalo zomzimba, kodwa nangenxa yalo ubuhlobo obuseduze ngefa lamasiko ama-Aztec. Ngezansi, sizohlola ngokuningiliziwe yonke into ehlobene nalo mngane we-canine othakazelisayo: izici zayo zomzimba, umlingiswa wayo, izidingo zayo kanye nokunakekelwa okubalulekile okwenza kube enye yezinhlobo eziyingqayizivele kunazo zonke emhlabeni.
Izici Zomzimba ze-Xoloitzcuintle
I-Xoloitzcuintle iyinja ehlukaniswa kakhulu ngezayo isikhumba esingenalutho. Nakuba iningi lingenabo uboya, kukhona okuhlukile ngejazi elifushane neliminyene elenza lingabonakali kahle. Isikhumba sazo siyahlukahluka phakathi komnyama, okumpunga, okubomvu, isibindi, ithusi kanye ne-blonde. Umzimba wakho izacile, imisipha nenhle, okukunikeza a Ukubukeka okusheshayo. Ngokuya ngosayizi, lolu hlobo luhlukaniswa ngezigaba ezintathu:
- Usayizi wethoyizi: ubude kusuka ku-25 kuye ku-35 cm.
- Usayizi omaphakathi: ibanga phakathi kuka-36 no-45 cm.
- Usayizi ojwayelekile: ukuphakama kusuka ku-46 kuye ku-60 cm.
Isici esithakazelisayo sezinhlobonhlobo ezingenazinwele yi- ukungabi khona kwamanye amazinyo. Lokhu okungavamile ayithinti impilo yabo jikelele, kodwa kubalulekile ngokombono wofuzo.
Umlando kanye nemvelaphi ye-Xoloitzcuintle
Njengoba ineminyaka engaphezu kuka-3,000 yomlando, i-Xoloitzcuintle ingenye yezinhlobo ezindala kakhulu ezwenikazi laseMelika. Igama layo livela kunkulunkulu wama-Aztec Xolotl, ngokwezinganekwane wayengumqaphi wendawo yabaphansi. Ama-Aztec ayekholelwa ukuthi le nja ine indima engokomoya, ephelezela imiphefumulo yabashonile ohambweni lwabo oluya ekuphileni kwangemva kokufa.
Ngezikhathi zangaphambi kweSpanishi, i-Xoloitzcuintle nayo yayibhekwa njenge uphawu lwesimo phakathi kwezikhulu zomphakathi. Indima yayo yayingeyona nje kuphela yokuvikela, kodwa futhi yokwelapha, njengoba kuthiwa yenziwa izakhiwo zokuphulukisa ukukhulula izifo ezingokomzimba nezingokomoya.
Isimilo nokuziphatha
I-Xoloitzcuintle iyinja egodliwe nabantu abangabazi kodwa uthembekile ngendlela emangalisayo y i-fectuoso nomndeni wakhe. Isimilo sakhe esizolile nesijabule simenza a umngane omuhle kakhulu okwekhaya. Ngokuvamile akuyona inja enomsindo, ekhonkotha kuphela lapho ibona usongo.
Ngibonga wakho ukuhlakanipha, lolu hlobo kulula ukuluqeqesha, kodwa lubalulekile xhumana naye kusukela ebudlwaneni ukugwema izimo zengqondo ezinamahloni noma eziphambene nomphakathi. Iqaphile ngokwemvelo, iphinde ibe inja eqaphile, ehlala iqaphile indawo eyizungezile.
Ukunakekelwa Okukhethekile kwe-Xoloitzcuintle
Ukunakekela i-Xoloitzcuintle kudinga ukunakwa okukhethekile, ikakhulukazi ngenxa yokungabikho kwezinwele ezinhlobonhlobo ezivame kakhulu:
- Ukunakekelwa kwesikhumba: Ngenxa yokuntula izinwele, isikhumba sabo sivame ukushiswa yilanga, ukoma nokunye ukucasuka. Kunconywa ukufaka isicelo ilanga ngezinsuku ezinelanga futhi usebenzise umswakama, njengama-lotions ane-oats noma amafutha emvelo, ukugcina isikhumba sinempilo.
- Amabhavu avamile: Kudingeka ukugeza njalo ngemva kwamasonto amabili noma amathathu nge imoto emnene ukuvimbela ukunqwabelana kokungcola noma amafutha amaningi esikhumbeni sakho.
- Ukuvikelwa emakhazeni: Ebusika, kubalulekile ukunikeza izingubo ezifanele ukuyivikela emazingeni okushisa aphansi, njengoba ingenalo ungqimba loboya obuyigcina ifudumele.
Ukuzivocavoca Nokudla Okunempilo
I-Xoloitzcuintle iwuhlobo lwezemidlalo futhi olunomdlandla. Ukukugcina unempilo futhi eshukunyiswe ngokomqondo, ukuhamba kwansuku zonke nemidlalo yangaphandle kuyanconywa. Ukukunikeza amathoyizi asebenzisanayo Kuyindlela enhle futhi yokumgcina ejabulile.
Mayelana nokudla, a ukudla okunomsoco okucebile ngamaprotheni namafutha anempilo kubalulekile. Xhumana nodokotela wezilwane ukuze ukhethe ukudla okufanele kakhulu kuye ngosayizi wabo, iminyaka kanye nezinga lomsebenzi.
Ukuhlolwa Kwezempilo Nezilwane
I-Xoloitzcuintle iwuhlobo oluvamile olunempilo, kodwa ingathambekela kokuthile izinkinga ezivamile:
- Izinkinga zesikhumba: Okufana nokuqubuka noma ukushiswa yilanga, ikakhulukazi ezinjeni ezinesikhumba esikhanyayo.
- Ukususwa: Lolu hlobo lungase luhlaselwe kalula yi-patellar luxations ngenxa yesakhiwo salo samathambo.
- Izinkinga zamazinyo: Njengoba izinhlobonhlobo ezingenaboya ngokuvamile zinamazinyo angaphelele, ukunakekelwa kwamazinyo njalo kubalulekile.
Ukuvakasha njalo kudokotela wezilwane kubalulekile ukuze uqinisekise inhlalakahle yesikhathi eside yesilwane sakho esifuywayo. Ungakhohlwa ukugcina imigomo yakho kanye nokuhlolwa kokuzivikela kusesikhathini samanje.
Ngomlando wayo othakazelisayo, umlingiswa omnene nokubukeka okuyingqayizivele, i-Xoloitzcuintle iyigugu langempela lamasiko futhi iyisimangaliso kulabo abafuna umngane othembekile futhi kugcwele ubuntu.